Jeroen Branderhorst is als Account Manager Partnerships bij de BankGiro Loterij samen met zijn team verantwoordelijk voor het selecteren van de aanvragen die aan de Raad van Commissarissen worden voorgelegd ter beoordeling. De Bankgiro Loterij is de oudste, nog bestaande, goededoelenloterij van Nederland en met een schenkbudget van 66,9 miljoen euro over 2016 een speler van formaat in het geheel van cultuurmecenaat. Wij spraken Jeroen over hoe de BankGiro Loterij zich positioneert te midden van andere goededoelenloterijen en fondsen en over wat een aanvraag bij de BankGiro Loterij kansrijk maakt.

Jeroen heet ons welkom op zijn kantoor aan het Vondelpark in Amsterdam. Hij neemt ons allereerst mee in hoe de BankGiro Loterij zich nu positioneert en welke ontwikkeling daaraan vooraf ging.

‘De BankGiro Loterij is klassiek een goededoelenloterij waar mensen aan deelnamen en daarmee indirect  “weerloze zaken” zoals kunst en cultuur konden ondersteunen. Toen een aantal jaar geleden flink bezuinigd moest worden op zaken zoals ouderenzorg en onderwijs stond het steunen van kunst en cultuur niet bovenaan de agenda van onze deelnemers. Dat was voor de BankGiro Loterij reden om kunst en cultuur te omarmen als iets positiefs in plaats van een weerloos doel dat geholpen moet worden. Kunst en cultuur zijn niet zielig, maar juist heel erg leuk!’ 

Legt de BankGiro Loterij dan ook actief een verbinding tussen haar deelnemers en de doelen die jullie steunen?

‘Ja, nu we cultuur omarmen als een leuk onderdeel van het leven willen we dat onze deelnemers dat zelf kunnen ervaren. Zo ontstond de VIP-KAART, waarmee onze deelnemers gratis naar topmusea kunnen, korting krijgen bij dierenparken en op voorstellingen van podiumkunsten. Wij willen mensen motiveren om met hun deelname aan de BankGiro Loterij cultuur te steunen. Dan is het vanzelfsprekend dat onze deelnemers de partners en projecten die de BankGiro Loterij steunt, zelf kunnen zien en ervaren.’

De BankGiro Loterij neemt haar deelnemers en hun belevingswereld heel serieus. Hoe zie je dat terug in de portefeuille van instellingen die worden ondersteund?

‘De BankGiro Loterij ondersteunt jaarlijks een aantal vaste partners, een groep die nauwelijks verandert. Dit zijn instellingen en projecten waar onze deelnemers blijvend van kunnen genieten. Als deelnemer moet je ernaar toe kunnen vanuit de gedachte “Hier heb ik aan meebetaald”. Vandaar dat we vooral erfgoed en beeldende kunst in onze portefeuille hebben. We proberen een palet van instellingen en collecties te ondersteunen die samen een groot deel van onze Nederlandse erfgoedcollecties omvatten. Dit palet bestaat uit de grote nationale musea, een aantal provinciale collecties, toonaangevende moderne kunstcollecties, natuurhistorie en een aantal musea met een “lage drempel”.’

Komen kleinere initiatieven ook in aanmerking voor een bijdrage van de BankGiro Loterij?

‘Omdat we niet iedere instelling kunnen steunen hebben we een ondergrens gesteld aan de grootte van de initiatieven die we als BankGiro Loterij steunen. Daarnaast vinden we het belangrijk dat het initiatief in principe voor iedereen in Nederland relevant en aantrekkelijk kan zijn. We kiezen voor instellingen met tenminste een bovenregionale uitstraling.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds verdeelt daarnaast jaarlijks een substantieel bedrag van de BankGiro Loterij.  Kleinere organisaties en projecten kunnen daar indirect een loterijbijdrage verwerven. Dat geldt ook voor het BankGiro Loterij Fonds, dat voor 100% met loterijgelden werkt en ook kleinere initiatieven ondersteunt.’

Maar worden jullie dan nooit verleid tot het steunen van een kleinere instelling?

‘Voor onze eenmalige schenkingen kijken we soms wel over hierboven genoemde criteria van grootte en bovenregionale bekendheid heen. Het project moet dan nog steeds draaien om erfgoed en/of collecties. Maar voor deze eenmalige schenkingen van de BankGiro Loterij spelen ook termen als: uniek, urgent, voorbeeld stellend, hartverwarmend en een mooi verhaal mee. Na een bezoek moet je ‘s avonds aan de keukentafel aan je familieleden over het project willen vertellen.

Een voorbeeld van zo’n uniek en hartverwarmend verhaal was dat van het Eise Eisinga Planetarium in Franeker. Daar heeft ooit Eise Eisinga een planetarium in zijn huis gebouwd dat nu toegankelijk is als museum. De urgentie was dat in het voormalig woonhuis van Eise Eisinga, een vrij klein pand,  zowel ontvangst en faciliteiten als de museale route met het verhaal over het planetarium waren ondergebracht. Het pand naast het planetarium kwam te koop waardoor de hele route en service aan de bezoekers kon worden uitgebreid met deze ruimte. Toen is er op een begroting van 8 ton een bijdrage van 2 ton bij de BankGiro Loterij aangevraagd. Dit hebben we van harte gedaan, het is een unieke plek en het was een bijzondere kans om het museum een flinke stap verder te helpen. Zo’n hartverwarmend voorbeeld van Nederlands erfgoed past vanzelfsprekend binnen onze doelstellingen.’

En hoeveel aanvragen krijgen jullie gemiddeld voor deze eenmalige schenkingen?

‘We krijgen ieder jaar gemiddeld 150 van dit soort losse aanvragen waarvan er zo’n 75 geschikt zijn qua fasering en qua financieringsbehoefte en dekkingsplan. Onze bijdrage is minimaal 2 ton en we dragen niet meer bij dan 50% van de totale begroting van een project.  Dat betekent dat de projectbegroting minimaal 4 ton moet zijn, eventueel verspreid over meerdere jaren indien het project zich uitstrekt over een langere periode.

Zo vallen er een aantal aanvragen af die wij kunnen doorverwijzen naar het Prins Bernhard Cultuurfonds of het BankGiro Loterij Fonds. Verder is voldoende draagvlak van belang. Draagvlak rondom een project kan bestaan uit steun vanuit de gemeente, de provincie of het rijk maar ook vanuit de samenleving. En als laatste is het voor de BankGiro Loterij belangrijk dat er al andere bronnen van financiering verbonden zijn. We willen graag zeker weten dat een project er komt zoals gepresenteerd en dat het überhaupt van de grond komt.

Na de deadline van 15 september buigen de afdelingen Partnerships en Goede Doelen zich over de binnengekomen aanvragen waarbij regionale spreiding, spreiding per discipline en type project meewegen in het advies aan de Raad van Commissarissen. De beslissing van de raad wordt vervolgens ieder jaar tijdens het Goed Geld Gala gepresenteerd.’

Geven jullie ook wel eens advies nadat je een projectplan hebt ontvangen?

‘Zeker! Soms blijven er in een projectplan vragen onbeantwoord die voor de Loterij zwaar meewegen. Voor ons is het bijvoorbeeld belangrijk om goed te weten wat een bezoeker wijzer is geworden na een bezoek. De bezoekerservaring biedt idealiter een mooi evenwicht tussen entertainment en inhoud. Zo nu en dan adviseren we om een hele groot project in fases op te knippen wanneer we denken dat dit de slagingskans van het project verhoogt. Als een project potentie heeft dan denken we graag mee om het tot een succes te maken.’